به گزارش داغ (دیده‌بان امنیت غذایی)، دفتر سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی با تکیه بر دانش و توان داخلی و ظرفیت‌سازی در قالب حدود ۳۵۹ شرکت مشاور، ۱۶۲۱ شرکت پیمانکار و ۴۲۵ تأمین‌کننده لوازم و تجهیزات آبیاری، تاکنون حدود ۲,۵ میلیون هکتار از اراضی کشور را به انواع سامانه‌های نوین آبیاری مجهز نموده است. با توجه به اهمیت موضوع در مصاحبه‌ای اختصاصی با دکتر فریبرز عباسی، مشاور وزیر و مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری نظرات وی را جویا شدیم.
دکتر عباسی دارای تحصیلات دکتری تخصصی آبیاری و زهکشی و عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی است که از بهمن سال ۱۳۹۹ و با حکم وزیر جهاد کشاورزی به‌عنوان مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری منصوب و مشغول به کار شده است.
وی در ابتدای سخنان خود گفت: طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری یکی از اقدامات زیربنایی وزارت جهاد کشاورزی است. توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در ارتقاء بهره‌وری، افزایش عملکرد و بهبود راندمان آب و آبیاری مؤثر هستند. تاکنون حدود ۲,۵ میلیون هکتار از اراضی آبی کشور به انواع سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شده‌اند که تقریباً ۳۰ درصد از اراضی آبی کشور را شامل می‌شود. مأموریت‌های اصلی مجری سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و نظارت است.
چشم‌انداز ۱۰ ساله‌ای برای این سامانه‌ها پیش‌بینی شده بود که به ۳,۸ میلیون هکتار برسیم و هم اکنون بخش زیادی از آن محقق شده است. چشم‌انداز دیگر این است که شرکت‌های توانمند داشته باشیم و بتوانیم خدمات فنی مهندسی را به خارج از مرزها توسعه دهیم. خوشبختانه در کشور حدود ۲۲۰۰ شرکت بخش خصوصی در طرح سامانه‌های نوین آبیاری فعال هستند که شامل شرکت‌های مشاور، طراح، پیمانکار، تولیدکننده و ارزیاب هستند و به کشورهای همسایه نیز در این حوزه‌ها خدمات ارائه می‌شود.
در حوزه سامانه‌های نوین آبیاری تقریباً بالای ۹۰ درصد از تجهیزات در داخل کشور تولید می‌شود و مابقی که شامل قطره‌چکان pc، برخی فیلترها و الکترو گیربکس در ماشین‌های آبیاری است، از خارج وارد می‌شود که پتانسیل تولید آنها در کشور نیز وجود دارد.
از ۲,۵ میلیون هکتار اراضی تجهیز شده حدود ۱,۲ میلیون هکتار شامل سامانه‌های آبیاری بارانی است. همچنین بیش از ۱ میلیون هکتار روش‌های آبیاری میکرو در کشور اجرا شده (قطره‌ای و تیپ) و بیش از ۲۰۰ هزار هکتار هم سهم اجرای روش‌های کم فشار است.
دکتر عباسی در ادامه افزود: رویکردی که در خصوص توسعه سامانه‌های نوین آبیاری داریم این است که بعضی از روش‌های آبیاری بارانی مثل بارانی کلاسیک، ثابت و نیمه‌ثابت که از راندمان و یکنواختی توزیع کمتری برخوردار هستند، اولویت کمتری در مقایسه با توسعه روش‌های نوین آبیاری با راندمان بالا دارند. به‌طورکلی هدف اصلی ما توسعه کیفی سامانه‌ها است. در ارتقای کیفی، مسئله نرم‌افزاری بسیار اهمیت دارد و در همین راستا مبحث هوشمندسازی و استفاده از فناوری‌های نوین یکی دیگر از اهداف ما است. یکی دیگر از رویکردهایی که در بحث توسعه سامانه‌های نوین آبیاری داریم، اجرای سامانه‌ها در اراضی تجمیعی است.
دکتر عباسی درباره اعتبارات دفتر سامانه‌ها نیز گفت: اگر اعتبارات موردنیاز طرح تأمین شود، ظرفیت توسعه سامانه‌ها حدود ۴۰۰ هزار هکتار در سال است. اما به‌دلیل کمبود اعتبار در چند سال گذشته سالیانه حدود ۲۰۰ هزار هکتار اجرا شده است. در سال گذشته حدود ۷۳ هزار هکتار برای اجرا پیش‌بینی شده بود که تقریباً ۱۰۰ هزار هکتار را اجرا کردیم. امسال مبلغی که در قانون بودجه تصویب شده ۲۵۰۰ میلیارد تومان است که می‌توان بالای ۱۰۰ هزار هکتار را اجرا کرد ولی بستگی دارد که از این اعتبار چقدر تخصیص داده شود.
وی در بخش پایانی سخنان خود برخی از دیگر چالش‌های توسعه روش‌های نوین آبیاری را بیان نمود: یکی از چالش‌های اصلی که در توسعه سامانه‌های نوین آبیاری داریم، بحث نوسان قیمت لوازم و تجهیزات آبیاری بوده است. البته امیدواریم که نوسانات کمتر شود تا بتوان برنامه‌ریزی‌های بهتری را انجام داد. از دیگر چالش‌ها نیز می‌توان به کمبود نیروی متخصص اشاره کرد. همه شرکت‌هایی که در حوزه سامانه‌های نوین آبیاری کار می‌کنند دارای مجوز از سازمان برنامه و بودجه هستند و شرایط عمومی و اختصاصی لازمه و تأییدیه صلاحیت را نیز دارند.
