کاهش ۷۰ درصدی مصرف آب در مزارع سیبزمینی اردبیل با بهره‌گیری از دانش فنی
پژوهشگر و مروج ارشد سیبزمینی وزارت جهاد کشاورزی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل گفت: با اجرای سیستم‌های نوین آبیاری در استان اردبیل، مصرف آب در مزارع سیبزمینی از ۱۲ تا ۱۴ هزار مترمکعب به حدود پنج تا 5.5 هزار مترمکعب در هکتار کاهش یافت و این روش اکنون در بیش از ۱۶ هزار هکتار از اراضی زیرکشت سیبزمینی استان اجرا شده است.
به گزارش داغ (دیده‌بان امنیت غذایی) به نقل از ایانا، در آیین تقدیر از افتخارآفرینان اولین مسابقه کانال «پل دانش تات»، نخستین کانال اثربخشی سازمان تات، که با هدف شناسایی و تشویق تولیدکنندگان محتوای فاخر در حوزه کشاورزی برگزار شد، داوود حسن‌پناه پژوهشگر و مروج ارشد سیبزمینی وزارت جهاد کشاورزی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل مقام نخست را کسب کرد.
این پژوهشگر مروج ارشد در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اشاره به فیلم کوتاهی که برای این رقابت تولید کرده بود، اظهار داشت: این فیلم از زبان کشاورز و محقق روایت می‌کند که چگونه دانش فنی حاصل از سال‌ها تلاش پژوهشگران، در عرصه تولید سیبزمینی به‌کار گرفته شده و چه میزان در بهبود عملکرد محصول تأثیرگذار بوده است.
وی با بیان این‌که در گذشته کشاورزان سیبزمینی را به‌صورت نشتی آبیاری کرده و حدود ۱۲ تا ۱۴ هزار مترمکعب آب در هکتار مصرف می‌شد؛ افزود: امروز با به‌کارگیری سیستم‌های نوین آبیاری، میزان مصرف آب به حدود ۵ تا ۵/۵ هزار مترمکعب کاهش یافته و در استان اردبیل حدود ۸۵ درصد از ۲۰ هزار هکتار سطح زیرکشت سیبزمینی، معادل بیش از ۱۶ هزار هکتار، مجهز به این سیستم‌هاست.
حسن‌پناه با اشاره به یکی از تغییرات ساده اما مؤثر در نحوه آبیاری گفت: پیش‌تر نوار طیف روی پشته‌ها قرار می‌گرفت که موجب آسیب‌دیدگی آن توسط جوندگان یا جابه‌جایی بر اثر باد می‌شد، اما اکنون نوار در عمق ۵ سانتی‌متری کنار غده قرار داده می‌شود؛ اقدامی که ضمن کاهش تبخیر، به افزایش عملکرد نیز کمک کرده است.
وی ادامه داد: در گذشته سیبزمینی تنها روی یک ردیف در پشته‌های ۷۵ سانتی‌متری کشت می‌شد، اما اکنون در همان فاصله دو ردیف به‌صورت زیگزاگی کاشته می‌شود که این روش باعث استفاده بهینه از فضا و افزایش تراکم بوته‌ها می‌شود؛ بنابراین در هر هکتار حدود ۲۰ هزار بوته بیشتر کشت شده و به‌جای رشد علف‌های هرز، این فضا در اختیار سیبزمینی قرار می‌گیرد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل با تأکید بر حساسیت بالای سیبزمینی نسبت به گرما و خشکی، گفت: این گیاه به‌ویژه از مرحله گلدهی تا زمان پر شدن غده که حساس‌ترین دوره آن است، نمی‌تواند تنش‌های محیطی را تحمل کند؛ در این مرحله آبیاری منظم و کافی ضروری است زیرا در صورت بروز تنش، غده‌های سیبزمینی کیفیت خود را از دست داده و نه قابل انبارداری خواهند بود و نه ارزش غذایی لازم را خواهند داشت.
وی با اشاره به این‌که بخش زیادی از ضایعات سیبزمینی از مرحله برداشت تا انبارداری رخ می‌دهد، اظهار داشت: با مراقبت‌های ساده می‌توان از ایجاد آن جلوگیری کرد؛ اگر کشاورزان سیبزمینی را با دقت جابه‌جا کرده و از پرتاب یا فشار بیش از حد خودداری آن کنند، می‌توان میزان ضایعات که اکنون حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد است را به‌طور چشمگیری کاهش داد.
حسن‌پناه با بیان این‌که برای تنفس سیبزمینی در انبار باید بین ردیف‌ها فاصله وجود داشته باشد؛ گفت: برخی کشاورزان تا ۱۰ یا ۱۵ ردیف را پشت سر هم انبار می‌کنند که موجب افزایش فشار و آسیب‌دیدگی و در نتیجه تا ۳۰ درصد ایجاد ضایعات می‌شود؛ این در حالی است که ۵ ردیف فاصله‌دار کافی است و با توجه به تولید حدود ۵ میلیون تن سیبزمینی، این میزان ضایعات به معنای از دست دادن بیش از یک میلیون تن محصول است.
وی با اشاره به این‌که سیبزمینی محصولی ارزشمند و کامل از نظر ویتامین‌ها و عناصر غذایی است، خاطرنشان کرد: سیبزمینی باید مانند یک موجود زنده مورد توجه و مراقبت قرار گیرد؛ در صورت نگهداری اصولی، پاداش خود را در درآمد کشاورز نشان می‌دهد، اما در صورت بی‌توجهی، تمام زحمت تولید از بین می‌رود.
این پژوهشگر مروج ارشد، سیبزمینی را دومین محصول راهبردی کشور پس از گندم دانست و گفت: این محصول در امنیت غذایی و پدافند غیرعامل نقش مهمی داشته و حتی در مطالعات اخیر به این نتیجه رسیده‌ایم که می‌توان ۱۰ تا ۲۰ درصد آرد گندم را با آرد سیبزمینی ترکیب کرد تا کیفیت نان افزایش یابد.
وی تأکید کرد: تجربه کشاورزان نشان داده است که با اجرای چند اقدام ساده اما علمی، می‌توان به نتایج ارزشمندی دست یافت؛ باید کشاورزان را تشویق به انتقال آموخته‌هایشان به یکدیگر کرد که مانند محققان، مدرس سایر کشاورزان باشند تا دانش بومی در مزرعه گسترش یابد.
