اهمیت گذر از چاپ پول به سمت چرخه هوشمند اعتبار
یکی از معضلات تاریخی اقتصاد ایران در تأمین منابع برای بخش‌های مولد، دامن زدن به تورم در هنگام تزریق نقدینگی بوده است. این پارادوکس همواره مانعی بزرگ بر سر راه توسعه پایدار بوده است. بخش کشاورزی، به عنوان نیازی حیاتی و استراتژیک، از این قاعده مستثنی نبوده است. تأمین نهاده‌های اساسی مانند بذر، کود، سم و خوراک دام همواره نیازمند تخصیص حجم عظیمی از منابع مالی است که در روش‌های سنتی، یا از بودجه دولتی تأمین می‌شد یا از مسیر اعطای تسهیلات بانکی بدون پشتوانه، بر حجم نقدینگی می‌افزود. اما راهکار نوین تأمین مالی اعتباری بانک کشاورزی، به نظر می‌رسد تلاشی هوشمندانه برای برون‌رفت از این بنبست تاریخی و ایجاد یک چرخه غیرتورمی اعتبار است.
در این مکانیسم، بانک برای تولیدکنندگان نهاده، اعتبار صادر می‌کند. این اعتبار به معنای ایجاد یک خط اعتباری برای این شرکت‌ها است تا بتوانند نهاده‌های خود را نه برای پول نقد، بلکه در ازای اسناد اعتباری، بانک به کشاورزان بفروشند. کشاورز، این نهاده‌ها را دریافت می‌کند و متعهد می‌شود در زمان فروش محصول خود، بدهی خود را به بانک تسویه کند. سپس تولیدکننده نهاده، اسناد اعتباری دریافتی از کشاورز را به بانک ارائه می‌دهد و بانک، طبق توافق، مبلغ نقدی آن را به تولیدکننده پرداخت می‌کند.
نوآوری غیرتورمی این طرح در همین نقطه نهفته است. پولی که بانک در نهایت به تولیدکننده نهاده پرداخت می‌کند، نه از محل افزایش پایه پولی، بلکه از طریق منابع داخلی بانک یا تسهیلات قبلی که نزد سیستم بانکی بوده تأمین می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این مدل، یک تسهیلات هدفمند است که در آن، پول پیش از این خلق شده، صرفاً مسیر خود را از قیف یک کالای کاملاً ضروری و مولد عبور می‌دهد. از آنجایی که این اعتبار معطوف به یک کالای خاص است، خطر سرگردانی نقدینگی در بازارهای سوداگری مانند ارز و سکه یا کالاهای غیرمصرفی به حداقل می‌رسد.
پیامدهای این راهبرد بسیار فراتر از کنترل تورم است. اولاً، این سیستم، شفافیت ایجاد می‌کند. بانک به طور دقیق می‌داند هر ریال اعتبار صادر شده به چه کالایی تبدیل شده و در کجای کشور در حال استفاده است. این امر امکان رصد، کنترل و ارزیابی اثربخشی تسهیلات را به شکلی بی‌سابقه فراهم می‌آورد. ثانیاً، این روش، انضباط مالی را برای همه اجزای زنجیره القا می‌کند. کشاورز می‌داند که این اعتبار تنها برای خرید نهاده است و نمی‌تواند آن را برای مصارف دیگر منحرف کند. تولیدکننده نهاده نیز اطمینان حاصل می‌کند که حق‌الزحمه تولیدش به موقع و بدون معطلی دریافت خواهد شد، که این امر به نوبه خود به ثبات و برنامه‌ریزی بنگاه‌های تولیدی کمک شایانی می‌کند.
بر اساس گزارش بانک کشاورزی، طرح نوین تأمین مالی اعتباری، مسیری شفاف برای گردش پول ایجاد می‌کند، مانع خروج منابع مالی از چرخه تولید می‌شود و با جایگزینی روش‌های اعتباری هدفمند، نقش مهمی در مدیریت نقدینگی ایفا خواهد کرد. همچنین تامین مالی اعتباری، با تسریع و تسهیل فرآیندهای زنجیره تأمین، زمینه فراگیری مالی و تقویت بنیان‌های امنیت غذایی کشور را نیز فراهم ساخته و بانک کشاورزی در این مسیر از قابلیت های پلتفرم مدیریت تامین مالی پالیز و زیرساخت های بانکداری دیجیتال خود بهره خواهد برد.
اگرچه اجرای کامل و فراگیر چنین طرحی نیازمند زیرساخت‌های دقیق نظارتی، هماهنگی بین نهادهای مختلف و فرهنگ‌سازی کشاورزان است، اما بدون شک، تأمین مالی اعتباری بانک کشاورزی را می‌توان یک گذار اصولی و خردمندانه از اقتصاد توزیع رانت پولی به سمت اقتصاد هدایت اعتبار مولد دانست. این طرح نشان می‌دهد که می‌توان با ابزارهای مالی نوآورانه، بدون دامن زدن به آتش تورم، امنیت غذایی را پایه‌ریزی کرد.
