گوشت، کالایی استراتژیک در امنیت غذایی و نقش بانک کشاورزی در تأمین آن
تأمین پروتئین حیوانی به‌ویژه گوشت، همواره به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی امنیت غذایی و رفاه اجتماعی در جوامع مختلف مطرح بوده است. گوشت قرمز و سفید، منبع غنی و کاملی از پروتئین، آهن، ویتامین‌های گروه B و سایر ریزمغذی‌های ضروری است که نقش بی‌بدیلی در رشد فیزیکی کودکان، حفظ سلامت و توانایی بدنی بزرگسالان و پیشگیری از سوءتغذیه دارد. از این رو، دسترسی خانوارها به این کالای اساسی در قیمتی مناسب و با کیفیت مطلوب، نه تنها یک موضوع اقتصادی، بلکه یک مسئله اجتماعی و بهداشتی است که مستقیم بر سرمایه انسانی کشور تأثیر می‌گذارد.
با این حال، زنجیره تأمین گوشت از مزرعه تا سفره، یکی از پیچیده‌ترین و سرمایه‌برترین زنجیره‌های تولید در بخش کشاورزی محسوب می‌شود. این زنجیره طولانی، از تأمین نهاده‌های دامی و پرورش دام و طیور گرفته تا حمل‌ونقل، پرواربندی، کشتار، فرآوری، بسته‌بندی و توزیع را در بر می‌گیرد. هر یک از این حلقه‌ها نیازمند سرمایه در گردش کلان و همچنین سرمایه‌گذاری ثابت برای توسعه و به روزرسانی امکانات است. هرگونه اختلال یا ضعف مالی در هر بخش از این زنجیره، بلافاصله به کاهش تولید، افزایش قیمت‌ها و در نهایت، خالی شدن نسبی یا کامل سبد غذایی خانوارها منجر می‌شود.
در این میان، بانک کشاورزی به عنوان بازوی تامین مالی تخصصی بخش کشاورزی، نقشی حیاتی و چندوجهی در ثبات این زنجیره ایفا می‌کند. این نقش تنها اعطای تسهیلات به یک قشر خاص نیست، بلکه حمایت از کل اکوسیستم تولید گوشت را شامل می‌شود. طبق آمار بانک کشاورزی در سه‌ماهه نخست سال جاری بالغ بر ۵۱ هزار میلیارد ریال تسهیلات به منظور احداث و توسعه واحدهای پرورش دام، طیور و آبزیان پرداخت کرده است؛ اقدامی که در راستای تأمین گوشت سفید و قرمز در سبد غذایی خانوارهای ایرانی انجام شده است.
اولین و اساسی‌ترین حلقه، پرورش دام و طیور است. بسیاری از دامداران خرد و متوسط که سهم قابل توجهی در تولید شیر و گوشت کشور دارند، فاقد سرمایه کافی برای تهیه علوفه باکیفیت، مکمل‌های دارویی و واکسن، یا بهبود شرایط نگهداری دام هستند. تسهیلات کم‌بهره بانک کشاورزی به این گروه، امکان بقا و ادامه فعالیت را می‌دهد و مانع از خروج آنان از چرخه تولید به دلیل مشکلات نقدینگی می‌شود. همچنین، حمایت از پرواربندها برای خرید دام زنده، به افزایش عرضه گوشت در بازار کمک می‌کند.
ضعف زیرساخت‌ها یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت تمام شده و ضایعات در صنعت گوشت است. بانک کشاورزی با تأمین مالی پروژه‌های بزرگ و متوسطی مانند احداث کشتارگاه‌های صنعتی مطابق با استانداردهای بهداشتی، سردخانه‌های عظیم برای نگهداری گوشت، کارخانه‌های فرآوری و بسته‌بندی، به مدرنیزاسیون این صنعت کمک شایانی می‌کند. کشتارگاه‌های مدرن علاوه بر رعایت مسائل بهداشتی، بازدهی بالاتری دارند و می‌توانند از ضایعات قابل استفاده، محصولات با ارزش افزوده بیشتری تولید کنند. وجود سردخانه‌های کافی نیز به تنظیم بازار در فصول مختلف کمک کرده و از فساد و دورریز محصول جلوگیری می‌نماید.
بحران تأمین علوفه به دلیل خشکسالی‌های پی در پی، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دامداران کشور است. بانک کشاورزی با اعطای تسهیلات برای کشت محصولات علوفه‌ای با نیاز آبی کم، توسعه سیلو کردن و ذخیره‌سازی علوفه، و واردات هوشمندانه نهاده‌های ضروری، به ثبات در هزینه‌های تولیدکنندگان کمک می‌کند. بدون این حمایت، هزینه تمام شده تولید گوشت به شدت افزایش یافته و فشار آن مستقیماً بر دوش مصرف‌کننده قرار خواهد گرفت.
در نتیجه، عملکرد بانک کشاورزی در حوزه دام و طیور، نمونه‌ای بارز از پیوند ناگسستنی بین سیاست‌گذاری مالی، تولید ملی و امنیت غذایی است. تقویت سرمایه و توان این بانک، در حقیقت سرمایه‌گذاری برای مدیریت یک کالای استراتژیک، کنترل تورم، حفظ سلامت جامعه، تحکیم آرامش و رفاه در سفره مردم است. غفلت از این نقش، می‌تواند کل زنجیره تولید گوشت را با شوک‌های قیمتی و کمبودهای متناوب مواجه ساخته و امنیت غذایی کشور را با مخاطره روبرو کند.
