عملکرد مناسب وزارت جهاد کشاورزی در تقویت اقتصاد محلی و کشاورزی کشور

با این حال، یکی از چالش‌های تاریخی بخش کشاورزی، ناکارآمدی نظام توزیع و واسطه‌گری‌های طولانی و پرهزینه است که سود اصلی را از چرخه تولید خارج می‌کند و کشاورزان را با قیمت‌های ناعادلانه مواجه می‌سازد. در این میان، روستابازارها به عنوان سازوکاری مستقیم و کارآمد، می‌توانند پیوند میان تولیدکننده و مصرف‌کننده را تقویت کنند و وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی اصلی توسعه روستایی و کشاورزی، نقشی محوری در ایجاد، ساماندهی و توسعه این بازارها دارد.

روستابازارها فضایی هستند که در آن کشاورزان و تولیدکنندگان خرد می‌توانند محصولات خود را بدون واسطه و با قیمتی منصفانه به مصرف‌کنندگان عرضه کنند. این بازارها نه‌تنها به کاهش هزینه‌های معاملاتی کمک می‌کنند، بلکه با حذف دلالان، درآمد بیشتری را به جیب کشاورزان بازمی‌گردانند. از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان شهری نیز به محصولات تازه، سالم و با قیمت مناسب دسترسی پیدا می‌کنند که این امر به بهبود الگوی مصرف و تقویت فرهنگ خرید مستقیم از تولیدکننده منجر می‌شود.

وزارت جهاد کشاورزی به عنوان نهاد سیاست‌گذار و اجرایی در بخش کشاورزی، می‌تواند با اقدامات ساختاری، زمینه را برای گسترش روستابازارها فراهم کند. یکی از مهم‌ترین اقدامات، ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی و لجستیکی است. بسیاری از روستاها فاقد مکان‌های مناسب برای عرضه محصولات هستند و وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند با احداث بازارهای محلی، سایبان‌ها و غرفه‌های استاندارد، بستر مناسبی برای فعالیت کشاورزان فراهم آورد.

علاوه بر این، ساماندهی نظام عرضه و تقاضا از طریق راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی یا هماهنگی با اتحادیه‌های محلی می‌تواند به تعادل قیمت‌ها و جلوگیری از نوسانات غیرمنطقی کمک کند. در بسیاری از موارد، نبود اطلاعات کافی درباره بازارهای هدف باعث می‌شود کشاورزان نتوانند محصولات خود را به موقع و با قیمت مناسب بفروشند. وزارت جهاد کشاورزی با ایجاد پلتفرم‌های اطلاع‌رسانی و شبکه‌سازی بین روستابازارهای مختلف، می‌تواند این شکاف اطلاعاتی را پر کند.

همچنین، روستابازارها می‌توانند به عنوان کانون‌های توسعه صنایع کوچک و تبدیلی عمل کنند. وقتی عرضه محصولات کشاورزی در یک نقطه متمرکز شود، امکان راه‌اندازی واحدهای کوچک فرآوری، خشک‌کنی یا بسته‌بندی فراهم می‌شود که ارزش افزوده بیشتری برای روستاها ایجاد می‌کند. وزارت جهاد کشاورزی با تسهیل این ارتباطات، می‌تواند چرخه کامل تولید تا مصرف را بهینه کند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که در ۷۰ شهرستان کشور، بازارچه‌های تعاون روستایی تنها محل توزیع کالاهای اساسی بودند که این واقعیت نشان‌دهنده ضرورت توسعه زیرساخت‌هایی همچون روستابازارها است تا بتوانند در شرایط بحرانی، تکیه‌گاه اصلی تأمین کالا برای مردم باشند. طبق آمار افتتاح بیش از ۶۰۰ روستابازار تا پایان سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری انجام‌ شده و تا پایان دولت چهاردهم ۳۰۰۰ روستابازار در سراسر کشور ایجاد خواهد شد. همچنین تا ۲۲ بهمن، جمعا ۵۵۰ روستابازار راه‌اندازی خواهد شد.

روستابازارها تنها یک محل خرید و فروش محصولات کشاورزی نیستند، بلکه ابزاری برای تحقق عدالت اقتصادی، افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و پایداری جوامع روستایی محسوب می‌شوند. وزارت جهاد کشاورزی با درک اهمیت این بازارها، باید از رویکردهای مقطعی و پروژه‌محور فراتر رود و با برنامه‌ریزی بلندمدت، حمایت‌های مالی و فنی و ایجاد شبکه‌های توزیع هوشمند، زمینه را برای رونق پایدار آنها فراهم کند. در غیر این صورت، با تداوم نظام ناکارآمد توزیع محصولات، کشاورزان همچنان متضرر خواهند شد و روستاها رونق خود را از دست خواهند داد. تقویت روستابازارها، در واقع سرمایه‌گذاری برای آینده امنیت غذایی و تعادل اقتصادی کشور است.