ریشهکنی تب برفکی، آزمونی برای امنیت غذایی و حاکمیت بهداشتی در کشور
بیتردید بیماری تب برفکی به عنوان یکی از مخربترین و مسریترین بیماریهای دامی، همواره کابوسی برای امنیت غذایی و معیشت میلیونها دامدار در سراسر جهان بوده است. این ویروس به ظاهر کوچک، با حمله به گاو، گوسفند، بز و سایر حیوانات سمدار، توانایی ایجاد اختلالی گسترده در زنجیره تأمین گوشت، شیر و فرآوردههای دامی را دارد. با این حال، اهمیت ریشهکنی این بیماری فراتر از جلوگیری از تلفات مستقیم دامی است و در واقع، آزمونی برای حاکمیت ملی، تابآوری اقتصادی و تعهد به تجارتی جهانی و مسئولانه محسوب میشود.
درک ابعاد فاجعه تنها با نگاه به آمار تلفات ممکن نیست. یک همهگیری تب برفکی، علاوه بر مرگ و میر دامها به ویژه در حیوانات جوان، باعث سقط جنین، کاهش شدید تولید شیر و لاغری مفرط حیوانات بهبود یافته میشود. این امر خسارتی چندجانبه را به بار میآورد؛ از یک سو، دامدار خردهپا که معیشت او به چند رأس دام وابسته است، یکشبه دارایی خود را از دست میدهد و از سوی دیگر، صنایع وابسته مانند لبنیات و گوشت با کمبود شدید مواد اولیه مواجه میشوند. اما شاید ویرانگرترین اثر این بیماری، محدودیت تجاری است. کشورهای عاری از تب برفکی، به طور طبیعی از واردات محصولات دامی از کشورهای آلوده خودداری میکنند. این محاصره اقتصادی غیررسمی، دسترسی تولیدکنندگان به بازارهای پر سود بینالمللی را مسدود کرده و درآمد ارزی کشور را به شدت کاهش میدهد.
شبکههای دامپزشکی با ایجاد سیستمهای پایش فعال و غیرفعال، به دنبال شناسایی سریعترین نشانههای بروز بیماری هستند. این کار مستلزم حضور مستمر در مزارع، آموزش دامداران به عنوان اولین خط دفاعی و استفاده از روشهای تشخیصی سریع و دقیق در آزمایشگاههای مجهز است.
برنامهریزی برای واکسیناسیون گسترده، مستلزم انتخاب دقیق نوع واکسن (با توجه به سویههای در گردش ویروس)، زمانبندی مناسب و پوشش حداکثری جمعیت دامی حساس است. این یک عملیات لجستیکی عظیم است که نیازمند زنجیره سرمایشی مطمئن و نیروی انسانی ماهر است.
کنترل تردد دام و محصولات دامی در مرزها و داخل کشور، ضدعفونی کردن وسایل نقلیه و اماکن، و معدوم کردن ایمن دامهای آلوده برای قطع زنجیره انتقال بیماری، از اقدامات حیاتی و اغلب دردناک اقتصادی است که تنها با اقتدار و قاطعیت دامپزشکی قابل اجراست.
ریشهکنی تب برفکی یک تلاش ملی نیست، بلکه یک تعهد منطقهای و جهانی است. سازمان دامپزشکی کشور نیز در همین راستا، از طریق سازمانهای بینالمللی مانند سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) و فائو، زمینهساز تبادل اطلاعات درباره سویههای ویروس، هماهنگی در برنامههای واکسیناسیون مرزی و نهایتاً کسب اعتبار بینالمللی برای اعلام وضعیت عاری از بیماری است. بدین منظور تاکنون بیش از ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دز واکسن تب برفکی وارد شده است. همچنین سازمان دامپزشکی توانست حدود ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه و خارج از بودجه جاری خود دریافت کند تا واکسنهای موردنیاز دامداران بهموقع تأمین شود و این واکسیناسیون بهصورت رایگان انجام خواهد شد.
در نتیجه، ریشهکنی تب برفکی یک سرمایهگذاری استراتژیک در امنیت ملی است. موفقیت در این مسیر دشوار، علاوه بر تخصیص منابع مالی و تقویت سازمان دامپزشکی کشور، نیازمند عزمی راسخ، مشارکت مردمی و همکاری فرامرزی است. کشوری که بتواند بر این بیماری غلبه کند، نه تنها دامداران خود را از فلاکت نجات داده و امنیت غذایی داخلی را تضمین کرده، بلکه گذرنامهای برای ورود به بازارهای جهانی و شکوفایی اقتصادی کسب نموده است. این پیروزی، در واقع نشانه بلوغ حکمرانی و مسئولیتپذیری یک ملت در قالب جامعه جهانی است.
