آبیاری هوشمند، راهکار صرفه‌جویی پایدار در منابع آب کشاورزی
مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی گفت: آبیاری هوشمند به کشاورزان کمک می‌کند تا مصرف آب را کاهش داده و بهره‌وری منابع آبی را به‌طور پایدار افزایش دهد.
به گزارش داغ (دیده‌بان امنیت غذایی) به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، فریبرز عباسی گفت: تاکنون بیش از ۱۱۰ طرح آزمایشی آبیاری هوشمند در کشور اجرا شده که در مجموع بیش از ۱۳ هزار هکتار از مزارع و باغها را پوشش داده است.
وی افزود: آمار دقیقی از مجموع زمینهای مجهز به سامانه‌های آبیاری هوشمند در کشور در دست نیست، زیرا بسیاری از کشت و صنعت‌ها، گلخانه‌ها و مزارع بزرگ به‌صورت مستقل از این فناوری‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، برآورد‌ها نشان می‌دهد که سطح واقعی زمینهای مجهز، بیش از میزان اعلام شده است.
مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به پراکندگی اجرای این طرح‌ها در کشور گفت: طرح‌های آزمایشی آبیاری هوشمند در بیشتر استان‌ها اجرا شده‌اند، اما استان‌های اصفهان، همدان، فارس و قزوین بیشترین سهم را در اجرای این طرح‌ها داشته‌اند.
وی با بیان این که هدف از اجرای طرح‌های آزمایشی سنجش اثربخشی فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی بوده است، افزود: نتایج ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که سامانه‌های آبیاری هوشمند می‌توانند به‌طور میانگین ۲۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری و در برخی موارد بیش از ۵۰ درصد افزایش بهره‌وری آب را به همراه داشته باشند.
عباسی گفت: در قالب این طرح‌ها، برنامه‌های آموزشی و ترویجی متعددی برای کشاورزان اجرا شده تا با نحوه استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری و مزایای آن آشنا شوند. همچنین از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت‌های مالی دولت برای گسترش این فناوری‌ها استفاده شده است.
وی با اشاره به موانع توسعه سامانه‌های آبیاری هوشمند گفت: این سامانه‌ها نیازمند زیرساخت‌های فنی و ارتباطی مناسب، سرور‌های قوی و منابع مالی پایدار هستند. از مهم‌ترین چالش‌های توسعه این فناوری، مشکلات مالی، آموزشی و ترویجی است. علاوه بر این، نبود اینترنت پایدار در برخی مناطق نیز مانعی جدی برای اجرای این سامانه‌ها به شمار می‌رود.
مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی درباره حمایت‌های مالی در این بخش افزود: میزان تسهیلات نهایی برای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، بین ۵ تا ۷ میلیون تومان به ازای هر هکتار تعیین شده است که اجرای آن برای حدود ۲۰ هزار هکتار از زمینهای کشور در دستور کار قرار دارد.
وی در ادامه با اشاره به راهکار‌های بهینه‌سازی مصرف آب گفت: راهکار‌های متعددی در دو حوزه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای صرفه‌جویی در مصرف آب وجود دارد؛ از جمله استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری که موجب ۳۰ تا ۵۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شوند، اجرای کشاورزی حفاظتی، اصلاح روش‌های سنتی آبیاری و پوشش‌دار کردن کانال‌های آبیاری برای کاهش تلفات نفوذ عمقی.
عباسی همچنین از ترویج استفاده از بذر‌های مقاوم به خشکی و اجرای مستمر برنامه‌های آموزشی و ترویجی در سطح مزارع و باغها به‌عنوان راهکار‌های مؤثر در مدیریت بهینه آب نام برد.
وی افزود: براساس مطالعات انجام‌شده، کاهش میزان درصد در میزان آبیاری بسیاری از محصولات تأثیر محسوسی بر عملکرد نهایی ندارد. با بهره‌گیری از نرم‌افزار‌های مدیریت آبیاری و آموزش‌های علمی می‌توان این صرفه‌جویی را بدون کاهش تولید به دست آورد.
مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی در پایان با تأکید بر ضرورت اصلاح الگو‌های مصرف آب کشاورزی گفت:با توجه به شرایط خشکسالی و اهمیت بهره وری در مصرف منابع آبی، توسعه سامانه‌های نوین و هوشمند آبیاری، پوشش‌دار کردن شبکه‌های انتقال آب و اصلاح شیوه‌های سنتی آبیاری از اولویت‌های اصلی کشور در حوزه آب و خاک به شمار می‌رود.
