اهمیت مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در امنیت غذایی کشور
بی‌تردید، در قلب امنیت غذایی هر ملتی، حلقه‌ای حیاتی و اغلب ناپیدا وجود دارد که سلامت و استمرار زنجیره تولید غذا را تضمین می‌کند. مؤسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر و نهال، به عنوان ستونی است که بر پایه آن کشاورزی مدرن و پایدار استوار می‌شود. نقش این مؤسسه فراتر از یک نهاد نظارتی ساده است؛ آن را می‌توان نگهبان ژنتیکی و ضامن کیفیت در ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین مرحله تولید کشاورزی دانست.
امنیت غذایی تنها با وجود حجم انبوهی از محصولات کشاورزی تحقق نمی‌یابد، بلکه این محصولات باید دارای کیفیت، سلامت و قابلیت اطمینان باشند. اینجاست که نقش تحلیلی مؤسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر و نهال آشکار می‌شود. این مؤسسه با سه ماموریت اصلی تحقیقات، ثبت و گواهی، چرخه‌ای کامل از دانش تا عمل را ایجاد می‌کند.
در مرحله تحقیقات، این مؤسسه پیشگام عرصه علم و فناوری است. محققان آن به توسعه و معرفی ارقام جدیدی می‌پردازند که در برابر تنش‌های بی‌ابانی از جمله خشکی، شوری و آفات مقاوم باشند. در شرایط ایران که با بحران آب و تغییرات اقلیمی دست به گریبان است، معرفی هر رقم جدید کم‌آب‌بر و پرمحصول، همانند کشف یک معدن طلا برای کشاورزی ملی است. این تحقیقات، بنیان خودکفایی در تولید بذر و کاهش وابستگی به خارج را فراهم می‌سازد.
پس از تولید یک رقم جدید در مراکز پژوهشی، نوبت به مرحله ثبت می‌رسد. این مرحله، حکم شناسنامه‌دار کردن یک موجود زنده را دارد. مؤسسه با ارزیابی‌های دقیق و بلند مدت، اصالت، تمایز، یکنواختی و پایداری ارقام جدید را بررسی می‌کند. این کار مانع از ورود ارقام بی‌هویت، ناسازگار یا کم‌بازده به چرخه رسمی تولید کشاورزی می‌شود و از هرج و مرج در بازار بذر جلوگیری می‌کند. ثبت یک رقم، تضمین می‌کند که کشاورز دقیقاً می‌داند چه می‌کارد و چه انتظاری باید از محصول خود داشته باشد.
اما شاید ملموس‌ترین وظیفه این مؤسسه برای کشاورز، مرحله گواهی بذر و نهال باشد. این فرآیند، نظارت بر کلیه مراحل تولید، از مزارع مادری تا بسته‌بندی نهایی، است. بازرسان مؤسسه ، مزارع تکثیر بذر را از نظر خلوص ژنتیکی، سلامت، عاری بودن از آفات و بیماری‌ها و همچنین شرایط مناسب انبارداری کنترل می‌کنند. صدور برچسب گواهی بر روی بسته‌های بذر، به منزله مهر تأیید دولت بر کیفیت و سلامت آن محسوب می‌شود. این برچسب برای کشاورز همچون یک بیمه‌نامه است که ضریب اطمینان او را برای سرمایه‌گذاری در مزرعه به شدت افزایش می‌دهد.
بدون وجود چنین نهادی، کشاورز در تاریکی مطلق به سر میبرد. احتمال آلوده بودن بذرها به بیماری، ناخالصی ژنتیکی، و کاهش شدید عملکرد، سرمایه و زحمت یک ساله او را به باد می‌دهد. از منظر کلان نیز، عدم نظارت بر بذر می‌تواند به گسترش آفات و بیماری‌های جدید در سطح کشور و در نهایت، تهدید جدی امنیت غذایی بیانجامد.
بنابراین، مؤسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر و نهال، تنها یک اداره نیست؛ بلکه یک سیستم هشدار زودهنگام و تضمین کیفیت است. این مؤسسه پلی است میان علم روز و مزرعه، که با اطمینان‌بخشی به کشاورز، زمینه را برای افزایش بهره‌وری، کاهش مصرف آب و نهاده‌ها، و در نهایت، تولید محصولی سالم و فراوان فراهم می‌سازد. سرمایه‌گذاری و تقویت این نهاد، در حقیقت، سرمایه‌گذاری بر روی پایدارترین و امن‌ترین رکن استقلال و امنیت غذایی ایران است و هرگونه غفلت از این ستون خاموش، می‌تواند بنیان‌های کشاورزی کشور را با ریسکی غیرقابل جبران مواجه سازد.
