تأمین مالی خرد پیوندی، راهبردی نوین برای توانمندسازی پایه‌های تولید در بخش کشاورزی
تأمین مالی خرد همواره به عنوان ابزاری کلیدی برای فقرزدایی و توانمندسازی اقشار کم‌درآمد مطرح بوده است. اما رویکرد سنتی آن که بر اعطای وام‌های خرد به افراد متمرکز بود، اغلب با چالش‌هایی مانند ریسک بالا، مقیاس محدود و تأثیرگذاری ناپایدار مواجه می‌شد. ظهور بانکداری پیوندی به عنوان یک پارادایم نوین، انقلابی در این عرصه ایجاد کرده است. این مدل، تأمین مالی خرد را از انزوای فردی خارج کرده و آن را در بستر زنجیره ارزش و شبکه‌های تولیدی تعریف می‌کند. در این الگو، اعتبار نه بر مبنای وثایق سنتی، بلکه بر اساس پیوندهای تجاری واقعی و ظرفیت درآمدزایی یک کسب‌وکار درون یک زنجیره تأمین اعطا می‌شود.
هنگامی که یک کشاورز خرده مالک یا عضو تعاونی، قرارداد خرید تضمینی با یک شرکت معتبر فرآوری یا صادراتی دارد، این قرارداد خود به عنوان یک ضمانت قدرتمند عمل می‌کند. بانک با اطمینان از وجود یک خریدار و جریان نقدینگی قابل پیش‌بینی، می‌تواند با ریسک کمتر و شرایط مناسب‌تری تسهیلات اعطا کند. این مدل، حلقه مفقوده میان سرمایه خرد و بازارهای کلان را تکمیل می‌کند.
در این میان، نقش بانک کشاورزی بسیار فراتر از یک تسهیل‌گر مالی معمولی است. این بانک به عنوان یک سازمان توسعه‌ای تخصصی عمل می‌کند که دارای مزیت رقابتی بی‌بدیلی است. درک عمیق از زنجیره ارزش کشاورزی، شناخت بازیگران کلیدی آن (از خرده‌پا تا بزرگ)، و دسترسی گسترده به شبکه‌های تولیدی در روستاها و عرصه‌های کشاورزی. بانک کشاورزی می‌تواند به عنوان معمار و هماهنگ‌کننده، اجزای مختلف این پازل را کنار هم قرار دهد.
به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی، طرح تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی که با هدف بهبود معیشت افراد کم‌درآمد و با تأکید بر زنان و جوانان روستایی اجرا می‌شود، تاکنون بیش از ۷۵۹۰ میلیارد ریال تسهیلات به ۴۴۳۹ گروه خودیار پرداخت کرده است. بر اساس این گزارش، طرح تأمین مالی خرد که اجرای آن از سال ۱۳۸۱ با همکاری صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD) آغاز شد، با هدف توانمندسازی اقتصادی، ارتقای سطح معیشت و مقاوم‌سازی افراد کم‌درآمد و آسیب‌پذیر در برابر شوک‌های اقتصادی طراحی شده است. این طرح با تأکید ویژه بر زنان و جوانان روستایی، از طریق ایجاد یا توسعه کسب‌وکارهای خرد به اجرا در می‌آید. طبق آمار، بیش از ۹۵ درصد از جامعه هدف این طرح را زنان و جوانان تشکیل می‌دهند.
نتیجه نهایی اجرای موفق این طرح، خلق یک پیروزی سه‌گانه است. برای کشاورز خرد، دسترسی به اعتبار کم‌هزینه و مطمئن و ورود به بازارهای رسمی فراهم می‌شود. برای شرکت پیشرو، تأمین نهاده با کیفیت و کمیت پایدار تضمین می‌گردد. و برای بانک، پرتفوی اعتباری با ریسک کنترل‌شده و اثر اجتماعی و اقتصادی بالا ایجاد می‌شود. این مدل، توسعه اقتصادی را از پایه‌ای‌ترین سطح رقم زده و به توزیع عادلانه‌تر منابع و فرصت‌ها در بخش کشاورزی منجر می‌شود.
در مجموع، تأمین مالی خرد پیوندی با محوریت بانک تخصصی مانند بانک کشاورزی، تنها یک ابزار اعطای وام نیست، بلکه یک راهبرد توسعه‌ای هوشمند برای تحکیم زنجیره‌های تولید، افزایش رقابت‌پذیری بخش کشاورزی و در نهایت، تقویت پایه‌های امنیت غذایی است. موفقیت این مدل، نیازمند عزم ملی برای تقویت سرمایه و توانمندی‌های بانک کشاورزی به عنوان موتور محرک این تحول است.
