نقش مؤثر نوغانداری در توسعه پایدار روستایی و توسعه اشتغال‌زایی در کشور
در میان فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری، نوغانداری هنر ظریفی است که قرن‌ها در فرهنگ ایرانی ریشه داشته، اما امروز به‌گونه‌ای غریبانه به حاشیه رانده شده است. این صنعت کهن که روزگاری بخشی از هویت اقتصادی و فرهنگی بسیاری از مناطق کشور بود، اکنون می‌تواند با رویکردی نوین، بار دیگر به عرصه اقتصادی کشور بازگردد و نقش مؤثری در توسعه پایدار روستایی ایفا کند.
نوغانداری به‌عنوان یکی از معدود فعالیت‌های کشاورزی که ارزش افزوده فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کند، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی که زنجیره ارزش کوتاهی دارند، پیله ابریشم ماده اولیه صنایع متعدد و ارزشمندی است که از نساجی گرفته تا پزشکی و صنایع آرایشی-بهداشتی را دربر می‌گیرد. این ویژگی، نوغانداری را از یک فعالیت کشاورزی ساده به حلقه اتصال بین بخش کشاورزی و صنعت تبدیل می‌کند.
در شرایط کنونی که اقتصاد روستایی کشور با چالش‌های متعددی روبه‌رو است، نوغانداری می‌تواند گزینه مناسبی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی باشد. این فعالیت به‌ویژه برای زنان روستایی که معمولاً در امور مربوط به پرورش کرم ابریشم مهارت دارند، فرصت‌های شغلی ارزشمندی ایجاد می‌کند. تجربه نشان داده است در مناطقی که این صنعت احیا شده، تأثیر قابل‌توجهی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان داشته است.
از منظر اکولوژیکی، نوغانداری الگویی از کشاورزی پایدار ارائه می‌دهد. درخت توت که غذای اصلی کرم ابریشم است، گیاهی کم‌توقع و مقاوم است که می‌تواند در زمین‌های حاشیه‌ای و با مصرف آب نسبتاً کم رشد کند. این ویژگی در شرایط بحران آب کشور، مزیت مهمی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، نوغانداری معمولاً به صورت تلفیقی با دیگر فعالیت‌های کشاورزی انجام می‌شود و می‌تواند به تنوع بخشی درآمد خانوارهای روستایی کمک کند.
صنعت ابریشم در جهان امروز با وجود توسعه الیاف مصنوعی، همچنان جایگاه ویژه‌ای دارد. ابریشم طبیعی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش در صنایع مختلف کاربرد دارد و همواره مشتریان خاص خود را حفظ کرده است. این امر فرصت‌های صادراتی ارزشمندی برای کشور ایجاد می‌کند که متأسفانه تاکنون از آن بهره چندانی نبرده‌ایم.
با این حال، احیای نوغانداری در کشور با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. نبود زنجیره ارزش کامل، مشکلات بازاریابی، کمبود نهاده‌های باکیفیت و ضعف در انتقال دانش فنی روز از جمله موانع پیش‌روی این صنعت است. برای غلبه بر این چالش‌ها، نیازمند برنامه‌ای جامع هستیم که از حمایت از نوغانداران خرد شروع می‌شود و تا ایجاد واحدهای فرآوری پیشرفته ادامه می‌یابد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که وزارت جهاد کشاورزی برای پرورش بهاره کرم ابریشم در سال جاری ۳۸ هزار و ۸۱۴ جعبه تخم نوغان بین حدود ۲۱ هزار نوغاندار در مناطق مختلف کشور توزیع نموده است. نیاز صنایع فرش و منسوجات ابریشمی، سالانه حدود ۵۲۰ تا ۵۵۰ تن نخ ابریشم است که نیمی از آن از طریق تولید داخل تأمین می شود. حدود ۹۵ درصد نخ ابریشم برای تولید فرش دستبافت ابریشمی مصرف می‌شود.
نوغانداری در ایران پتانسیل آن را دارد که از یک فعالیت سنتی فراموش‌شده به صنعتی مدرن و سودآور تبدیل شود. این تحول نیازمند همکاری هر چه بیشتر نهادهای مختلف از وزارت جهاد کشاورزی تا وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان‌های مردم نهاد است. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایجاد تشکل‌های نوغانداران و توسعه بازارهای داخلی و خارجی می‌تواند این صنعت کهن را بار دیگر به چرخه اقتصادی کشور بازگرداند.
در نهایت، نوغانداری بیش از آنکه یک فعالیت اقتصادی صرف باشد، بخشی از میراث فرهنگی ماست که احیای آن می‌تواند هم به توسعه روستایی کمک کند و هم پیوندی دوباره بین نسل جدید و سنت‌های ارزشمند کشاورزی کشور ایجاد نماید. این صنعت ظریف که ترکیبی از کشاورزی، صنعت و هنر است، شایسته توجهی بسیار بیشتر از آنچه امروز دریافت می‌کند، هست.
